Τοποθετήσεις στο Περιφερειακό Συμβούλιο Βορείου Αιγαίου
των περιφερειακών συμβούλων της παράταξης Βόρειο Αιγαίο Γόνιμη Γραμμή, Μαρίας Νικολάρα και Αλέξανδρου Σταθακιού,
στις 11/3/2015, για τα θέματα που αφορούσαν
τον Πολιτισμό, τον Αθλητισμό και την Έξυπνη Εξειδίκευση
Για το θέμα του Πολιτισμού
Αλέξανδρος Σταθακιός:
«Πρέπει να ομολογήσουμε ότι ήρθε ίσως για πρώτη φορά ένα πρόγραμμα που έχει αρχή- μέση-τέλος, μια ολοκληρωμένη άποψη, ακόμα και αν διαφωνεί κανείς μαζί της στα γενικά ή στα επιμέρους. Το Πρόγραμμα είναι Φιλόδοξο, αλλά έχει ένα σημαντικό πρόβλημα: Εξαιτίας και της έλλειψης προσωπικού, έχει δυσκολία στο ανθρώπινο δυναμικό για την εφαρμογή του. Αναγκαστικά θα πάμε στους συλλόγους και τα σωματεία και αυτοί θα μας βοηθήσουν με κίνητρο τις περισσότερες φορές την χρηματοδότηση, αλλά και εμείς στην Περιφέρεια δεν έχουμε πολλά χρήματα. Οπότε πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να συντονίσουμε όλο αυτό το εθελοντικό δυναμικό, που το χρειαζόμαστε χωρίς να μπορούμε να έχουμε πολλά εργαλεία
Καταλαβαίνω ότι ο χρόνος πιέζει για την χρηματοδότηση και για τις εντάξεις στο ΕΣΠΑ, αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη διαβούλευση. Αυτή η διαβούλευση μπορεί να συνεχιστεί και μετά από την απόφαση έγκρισης του προγράμματος, Πρώτα και κύρια για την εξειδίκευση του προγράμματος σε κάθε νησί. Προτείνουμε λοιπόν την δημιουργία σχετικών επιτροπών σε κάθε νησί, όπου θα συμμετέχουν περιφερειακή σύμβουλοι από κάθε Παράταξη, επιστήμονες, αλλά και άλλοι άνθρωποι που έχουν εμπειρία στον χώρο αυτό, οι οποίοι θα μπορούσαν να προταθούν και από τις περιφερειακές παρατάξεις. Αυτές οι επιτροπές θα μπορούσαν να εξειδικεύσουν και να διαμορφώσουν σε συνεργασία με την Περιφερειακή αρχή το πρόγραμμα των Δράσεων. Με τις επιτροπές αυτές δεν θα έχετε ανάγκη το διαγωνιστικό μέρος για το οποίο διαφωνώ. Καταλαβαίνω ότι προκύπτει από την ανάγκη να μοιραστούν ας πούμε αξιοκρατικά τα λίγα χρήματα. Αλλά γιατί να μοιραστούν τα χρήματα. Θα μπορούσαν αυτές οι επιτροπές να ορίσουν συγκεκριμένες δράσεις με συγκεκριμένο προϋπολογισμό και όποιος σύλλογος ήθελε να συμμετέχει είναι καλοδεχούμενος αρκεί να μπορεί να συνεργαστεί με τους άλλους συμμετέχοντες, ώστε αυτά τα λίγα χρήματα να πιάσουν τόπο. Και για να πιάσουν τόπο έχει σχέση με το επίπεδο της συνεργασίας. Έτσι δίνεται και ένα μήνυμα για την συνεργασία των συλλόγων, γιατί δυστυχώς μάλλον τα παραδείγματα που έχουμε υπόψη είναι τα αντίθετα.
Μια παρατήρηση σε σχέση με πως θα μπορούσε να μεταβληθεί ο πολύς κόσμος από «καταναλωτής Πολιτισμού» σε «παραγωγό –δημιουργό Πολιτισμού»- αυτό που επισήμανε και η Αγλαϊα Κυρίτση πριν. Νομίζω ότι σπουδαίο πλαίσιο για αυτό τον σκοπό, είναι ο λεγόμενος «Λαϊκός Πολιτισμός», ο οποίος είναι δώδεκα μήνες τον χρόνο, υπάρχει ένας ολόκληρος κύκλος από τις Απόκριες στην Μεγάλη Παρασκευή ας πούμε και από κει στα Χριστούγεννα, από το οποίο έχουν όλοι αναμνήσεις, έχουν βιωματικό υλικό, όλοι μπορούνε να συμμετέχουν, χρησιμοποιώντας σαν βάση το παρελθόν για μια «φρέσκια ματιά» και όχι αντιγράφοντας το παρελθόν, αυτό είναι η κακή, «τουριστική» χρήση του Λαϊκού Πολιτισμού, αλλά ούτε και κει πλέον βοηθάει. Γι’ αυτό προηγουμένως στις ερωτήσεις επέμεινα πολύ στο φεστιβάλ γαστρονομίας και στην ανάγκη απλώματος του στον χρόνο, γιατί είναι πραγματικά ένα πεδίο, στο οποίο αυτό που είπα παραπάνω μπορεί να πραγματωθεί άμεσα. Βέβαια για να γίνει και αυτό χρειάζεται να υπάρξουν αυτές οι επιτροπές που εισηγούμαι για να μπαίνει το πλαίσιο, γιατί πολλοί πολιτιστικοί σύλλογοι δυστυχώς ακόμα βλέπουν τον Λαϊκό Πολιτισμό ως τουριστική ατραξιόν και μάλιστα διαγκωνίζονται ποιος τα καταφέρνει καλύτερα σ’ αυτό.
Μαρία Νικολάρα:
Θα αναφερθώ κυρίως για τις προτεινόμενες 5 εκδηλώσεις – ετήσιες γιορτές, αλλά θα ήθελα να κάνω κατ αρχήν κάποια γενικότερα σχόλια.
Εχουμε μπροστά μας ένα στρατηγικό σχέδιο πολιτισμού για την 5ετία,με τους στόχους που αναφέρονται, που όπως λέει η εισήγηση βασίστηκε σε διαβούλευση- που επιδέχεται κατά την γνώμη μου κριτικής, όπως κριτικής επιδέχονται οι δράσεις που προτείνονται, το τελικό αποτέλεσμα και πολλά επι μέρους θέματα. Ωστόσο είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο που μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να διαφωνεί στο σύνολο ή στα επι μέρους, αλλά έχει ενδιαφέρον να συζητηθεί και ελπίζουμε να υπάρξουν ευήκοα ώτα.
Αρχικά θέλω να σταθώ σε δυο βασικές αδυναμίες
- Ένας μόνον υπάλληλος για τον πολιτισμό σε όλη την Π.Β.Αιγαίου
- Φτωχός προϋπολογισμός
Τα δύο αυτά στοιχεία καθιστούν αδύναμους και αδύνατους τους στόχους του προγράμματος
Μια άλλη ουσιαστική για τους στόχους και την επιτυχία τους, αδυναμία είναι η έγκαιρη διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς. Για παράδειγμα η προηγούμενη διαβούλευση με τους ΟΤΑ Α΄βαθμού των νησιών μας, θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη συναίνεση για την από κοινού οργάνωση δράσεων, αλλά και τον επιμερισμό δαπανών και την εξοικονόμηση πόρων και την εξασφάλιση ανθρώπινου , υποστηρικτικού δυναμικού. Θα είχαμε με τον τρόπο αυτό και μια καλύτερη εικόνα για τον προϋπολογισμό των δράσεων. Επίσης θα εξασφάλιζε την μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή πολιτών , μια που οι Δήμοι είναι ο πιο κοντινός για τους πολίτες και τους πολιτιστικούς φορείς, θεσμός. Επίσης η κατ αρχήν συναίνεση έβαζε τα θεμέλια για την επιτυχία σε βάθος χρόνου με στόχο την κατάκτηση του brand name για κάποιες εκδηλώσεις , όπως αναφέρεται στην εισήγηση. Διαβούλευση επίσης με το ΥΠΠο, τις αρχαιολογικές υπηρεσίες, την εκκλησία κλπ.φορείς.
Επί των εκδηλώσεων:
‘’5 εκδηλώσεις ενδοπεριφερειακής, εθνικής και διεθνούς εμβέλειας’’
1.ΓΙΟΡΤΗ ΕΥΕΞΙΑΣ ΕΥ ΖΗΝ .Μήνας ΑΠΡΙΛΙΟΣ
2.ΓΙΟΡΤΗ ΤΕΧΝΗΣ ΜΕΛΩΔΙΕΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ Β.ΑΙΓΑΙΟΥ Μήνας ΜΑΙΟΣ
3.ΓΙΟΡΤΗ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΓΕΥΣΕΙΣ Β.ΑΙΓΑΙΟΥ Μήνας ΙΟΥΛΙΟΣ
4.ΓΙΟΡΤΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΤΑΞΙΔΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Μήνας ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
5.ΓΙΟΡΤΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΙΔΕΟΘΥΕΛΛΑ Μήνας ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ(6 ΗΜΕΡΕΣ)
Εκτός από τις πολλές ενστάσεις που έχουμε όσον αφορά το περιεχόμενο πολλές από αυτές έχω να παρατηρήσω ότι:
1.Οι χρόνοι διεξαγωγής περιορίζουν τις εκδηλώσεις και δεν υπηρετείται εντέλει η ‘’άμβλυνση της εποχικότητας’’, δεν τους δίνει την ευκαιρία να συνδεθούν με τον τουρισμό.Θα μπορούσαν να απλώνονται στον κύκλο της ζωής και του χρόνου. Θα μπορούσαν επίσης να περιλαμβάνονται μέσα σ αυτές ειδικές εποχικές εκδηλώσεις( π.χ καρναβαλικές εκδηλώσεις που βασίζονται σε έθιμα και παραδόσεις αιώνων στα νησιά μας)
2.Το διαγωνιστικό μέρος και η θεσμοθέτηση βραβείων (21.000 ευρώ ετήσια) για ‘’ενίσχυση συλλόγων’’, νομίζω ότι θα αδικήσει πολλούς και με αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να ενισχυθεί το έργο που αποδεδειγμένα πολλοί σύλλογοι παράγουν.
Για την ΓΙΟΡΤΗ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ, θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι γυναικείοι συνεταιρισμοί καθώς επίσης και η εμπειρία πολιτιστικών συλλόγων που πραγματοποίησαν τέτοιες δράσεις με επιτυχία(π.χ Ε.Θ.Ο.Καλλονής Λέσβου α. Πολιτισμός και Γυναικεία συνεταιριστική δραστηριότητα β. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ Η γη – τα προϊόντα- οι άνθρωποι- ο πολιτισμός)
Για τη ΓΙΟΡΤΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ- ο χρόνος διεξαγωγής δεν επιτρέπει στον πολιτισμό να ταξιδέψει εκτός των συνόρων των νησιών μας…..
Για την ΓΙΟΡΤΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Από τον τίτλο’’ΙΔΕΟΘΥΕΛΛΑ’’ θα μπορούσε να σχεδιάσει κανείς στο μυαλό του διάφορες δραστηριότητες που να απευθύνονται σε παιδιά και νέους και να συνδυάζονται μάλιστα με τις γιορτές τέχνης, ευ ζην και πολιτισμού. Τα σχέδια δράσης περιορίζουν – προσγειώνουν θα έλεγα το πέταγμα του μυαλού. Ιδέες υπάρχουν , εμπειρίες ακόμα και από δράσεις συλλόγων γονέων υπάρχουν, που θα μπορούσαν να αξιοποιθηθούν.
κ. Αντιπεριφερειάρχης, με αφορμή στη δικιά σας φράση Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥΣ , θεωρώ σημαντικό να σταθώ και στα παρακάτω:
Οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι, αποτελούν εν πολλοίς το πολιτιστικό δυναμικό των νησιών μας και κάτω από δύσκολες συνθήκες πασχίζουν να προσφέρουν στις πόλεις και τα χωριά των νησιών μας. Χρειάζονται ανταποδοτική στήριξη, αξιοποίηση του έργου που παράγουν, βήμα να εκφραστούν μέσα απ τις δράσεις που σχεδιάζονται .Χρειάζονται ρόλους και κίνητρα, όχι βραβεία.
Ομάδα στόχος νεολαία- μαθητές.
Είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε βάρος σ αυτές τις ομάδες αν θέλουμε τα παιδιά μας να γίνουν κοινωνοί της κουλτούρας των νησιών μας, συμμετέχοντες, συνεχιστές και γιατί όχι πρεσβευτές της, με την χρήση της τεχνολογίας και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.Έχει πέσει μήπως στην αντίληψή σας η σχεδόν ανέξοδη δράση I Love Lesvos που υλοποίησαν μέσα απ το ΕΠΑΛ Καλλονής Λέσβου το 2013 μια ομάδα μαθητών?Πως αλήθεια θα μπορούσαν να δικτυωθούν οι δράσεις πολιτισμού με αυτό το έμψυχο δυναμικό των νησιών μας. Μήπως θα μπορούσαμε να εμπλέξουμε δημιουργικά την Αθμια και Βθμια εκπαίδευση αλλά και τους φοιτητικούς συλλόγους για την παραγωγή σύγχρονου πολιτισμού?
Ομάδα στόχος Γυναίκες κουβαλούν στο DNA τους όλη τη λαίκή παράδοση και την κληρονομιά μας. Διαθέτουν δύναμη, υπομονή, πείσμα,διάθεση προσφοράς, μεράκι ,αυταπάρνηση. Ας τους δώσουμε βήμα, χώρο και τρόπο έκφρασης.
Συνεργασίες με την κοντινή μας νησιωτική περιφέρεια Ν.Αιγαίου, τη Γ.Γ.Αιγαίου και νησιωτικής πολιτικής και με άλλες περιφέρειες για την ενδυνάμωση πολιτιστικών θεσμών ή την από κοινού σχεδίαση νέων, καινοτόμων και εξωστρεφών δράσεων
Επίσης θεωρούμε απαραίτητη τη στήριξη και την συνέχιση επιτυχημένων δράσεων των προηγούμενων χρόνων καθώς και επιτακτική την ανάγκη εξωστρέφειας των δράσεών μας έτσι ώστε να αποτελέσουν πόλο έλξης για τα νησιά μας.
κ και κ συνάδελφοι, ζητήσαμε στο προηγούμενο Π.Σ την αναβολή της συζήτησης του παρόντος σχεδίου, γιατί θεωρούμε ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό και του αξίζει η δέουσα προσοχή και σεβασμός. Και η ουσιαστική – έστω και άτυπη διαβούλευση- πριν τη ψήφισή του. Φυσικά αυτή η δυνατότητα δεν δόθηκε. Το θέμα πια είναι αν θέλετε ή όχι να λάβετε υπόψη σας τις παρατηρήσεις μας , που σας διαβεβαιώνω ότι δεν γίνονται με αντιπολιτευτική διάθεση , αλλά με τη διάθεση το τελικό προϊόν που θα παραχθεί αυτήν την πενταετία να αγκαλιάσει και να αγκαλιαστεί απ όσο το δυνατό περισσότερους κατοίκους και επισκέπτες των νησιών μας, να προβάλλει το Β.Αιγαίο και να αποτελέσει βάση για δράσεις μελλοντικές.
Για το θέμα του αθλητισμού
Αλέξανδρος Σταθακιός:
Το πρόγραμμα δεν έχει μιαν ενιαία λογική. Θα έλεγα δεν έχει καμία λογική. Διέπεται από την αντίληψη της ανάληψης από την περιφέρεια συνδιοργάνωσης. Έτσι καταλήγει στην εξυπηρέτηση κάποιων αιτημάτων. Επειδή φυσικά επειδή «τα λεφτά είναι λίγα» ,δεν μπορεί όλων. Αλλά και έτσι ωστόσο δεν μπορεί να εξηγηθεί το κριτήριο γιατί επιλέγονται αυτοί και όχι οι άλλοι. Κυκλικά μας είπαν, θα ικανοποιηθούν μέσα στην πενταετία όλοι, αλλά συγνώμη έτσι δεν κάνουμε δουλειά. Δεν βλέπω την θέληση της Περιφέρειας να ασκήσει τον ρόλο της και να φτιάξει ένα πρόγραμμα που θα βοηθήσει να υπάρξει νέα πνοή στον χώρο:
- Να προωθηθούν συγκεκριμένες δράσεις με την περιφέρεια εισηγητή και συντονιστή αυτών που είναι κάτι καινούργιο και ενδιαφέρον για πολλούς, να ας πούμε αυτό το πρόγραμμα γνωριμίας με την ιστιοπλοΐα στις παραλίες της Λέσβου με τους λουόμενους εκεί , το οποίο περιέχεται στο σχέδιο που καταθέσατε, μου φαίνεται πράγματι ενδιαφέρον. Αφού τα χρήματα είναι λίγα και δεν μπορούμε να επιδοτήσουμε κάθε σωματείο, ας κάνουμε κάτι ριζικά διαφορετικό.
- Να αναδειχτούν οι ιδιαιτερότητες και τα φυσικά πλεονεκτήματα κάθε νησιού για αθλητικές δραστηριότητες καινοτόμες που δεν γίνονται παντού και θα προβάλλουν τα νησιά μας μέσα από τον αθλητισμό.
- Να το συνδέσει με το πρόγραμμα του Πολιτισμού και του Τουρισμού.
- Να προωθήσει τον μαζικό αθλητισμό.
Αντί για όλα αυτά βλέπω στην Λέσβο και την Λήμνο μια συγκέντρωση γύρω από 4-5 αθλήματα, αυτά που προβάλλονται από την τηλεόραση συνήθως. Στην Χίο μια επικέντρωση στην υποστήριξη του πρωταθλητισμού και στην Σάμο που ξέρω καλύτερα, ενώ υπάρχει μια ενδιαφέρουσα δράση, αυτή των καταδύσεων με την σκανδαλόπετρα, δεν υπάρχει κάτι άλλο πραγματικά υποστηρικτικό για όλο το νησί και εκπαιδευτικό : Ας πούμε η υποστήριξη του αναρριχητικού αθλητισμού στον Κέρκη- η ακόμα γενικότερα με τον Ορειβατικό αθλητισμό που έχει αναπτυχθεί τελευταία, δράσεις που συνδέονται με την προβολή του νησιού λείπουν. Αντί για αυτό 3 στις 9 δράσεις Βόλεϊ. Θα αντικαταστήσουμε εμείς την ΓΓΑ; Σας είπε πριν και η συνάδελφος για το αλιευτικό αθλητισμό που έχει κάνει την Σάμο σήμα κατατεθέν όντως.
Νομίζω λοιπόν ότι δεν ξέρουμε τι κάνουμε, απλώς μοιράζουμε κάποια λεφτά, γι’ αυτό και η γνώμη μου είναι εντελώς αρνητική.
Μαρία Νικολάρα:
Αθλητισμός 2015- Προϋπολογισμός 80.000 ευρώ
Επειδή δεν περιγράφονται στην εισήγηση που πήραμε οι στόχοι του προγράμματος, θα πω ποιοι κατά την γνώμη μου θα έπρεπε να είναι:
Οι παρεμβάσεις μας για
- Το μαζικό αθλητισμό όλων των ηλικιών
- Η καλλιέργεια του αθλητικού ιδεώδους, του ευ αγωνίζεσθε της αξίας του εθελοντισμού
- Οι δράσεις μας ενάντια στη βία σε όλα τα γήπεδα
- τη σύνδεση του αθλητισμού με την υγεία, τον τουρισμό και τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τους ερασιτεχνικούς αθλητικούς συλλόγους, το σεβασμό στη διαφορετικότητα, τα ΑμΕΑ
Μελετώντας το πρόγραμμα αναζητήσαμε μάταια αυτά τα στοιχεία, απεναντίας έχουμε μπροστά μας ένα πρόγραμμα χωρίς πρόγραμμα, χωρίς ομάδες –στόχους, αναμενόμενα οφέλη, χωρίς ημερομηνίας και κατανομή ποσού/δράση, χωρίς στοιχειώδη ενημέρωση πως καταρτίστηκε και αν υπήρξε και με ποιούς φορείς προηγούμενη διαβούλευση. Παντού η φράση συμμετέχουμε αλλά χωρίς σχέδιο για τον αθλητισμό. Δίνοντας χωρίς διαφανή κριτήρια κάποια χρήματα σε συλλόγους , για να πούμε ότι φροντίσαμε και για τον αθλητισμό. Γιατί πως αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς την Ημερίδα για το ποδόσφαιρο με θέμα «Οργάνωση και στελέχωση των ομάδων με καλύτερες προοπτικές για το μέλλον» σε συνεργασία με την ομάδα από το Βόρειο Αιγαίο την ΑΕΛΚ Καλλονής. Ομιλητές θα είναι μέλη της ομάδος ( διοίκηση, τεχνικό επιτελείο, ποδοσφαιριστές). ΧΙΟΣ Ιούλιος 2015?πως δηλαδή να το εκλάβουμε αυτό σαν αθλητική δραστηριότητα, δηλαδή να καλέσουμε μια ΠΑΕ να κάνει ημερίδα για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο? Ή πώς να χαρακτηρίσουμε την απουσία απ το πρόγραμμα του 2ου ΗμιμαραθώνιουΚαλλονής 10/5/2015 – Καλλονή-υγροβιότοποι-ιερό Μέσων-μεσαιωνική Καλλονή-Αρχαία Αρίσβη-Καλλονή
Μια δραστηριότητα που γίνεται για 2η χρονιά και μπορεί αν τη στηρίξουμε να γίνει θεσμός και να συνδεθεί με τον Τουρισμό, μιας που μέσα από την ίδια τη διαδρομή προβάλλεται ένα σημαντικό κομμάτι του φυσικού περιβάλλοντος και των αρχαιολογικών χώρων της Κεντρικής Λέσβου.
Πέρσυ είχε 340 συμμετοχές σε όλες τις διαδρομές και φέτος αναμένονται 500 απ όλη τη Λέσβο όπως και από Χίο και Αθήνα.
Το αναμνηστικό μάλιστα που θα προσφερθεί στους συμμετέχοντες είναι αντίγραφο του νομίσματος της Αρχαίας Πύρρας.
Υπάρχουν πολλά σημεία που επιδέχονται επίσης πολύ αυστηρής κριτικής, αν και δεν μπορεί παρά να ξεχωρίσει κανείς και κάποιες αξιόλογες δράσεις που εντέλει αδικούνται μέσα σ αυτό το αποσπασματικό και χωρίς σχέδιο πρόγραμμα , που δεν μπορούμε παρά να το καταψηφίσουμε.
Κλείνοντας θέλω να αναφερθώ και στην μεγάλη ανάγκη για χώρους άθλησης και μαζικού αθλητισμού. Στη Λέσβο τα δύο μεγάλα γήπεδα δεν προσφέρονται για τον ερασιτεχνικό αθλητισμό και τα μαθητικά πρωταθλήματα, υπάρχουν χωριά με πολλά παιδιά και νέους που χρόνια ζητούν τάπητα στα υποτυπώδη γήπεδα ποδοσφαίρου( Άγρα, Στύψη , Σκ.Καλλονής κλπ) κλειστό γυμναστήριο χρόνια τώρα ζητούμενο στην Κεντρική Λέσβο, κολυμβητήριο. Τι θα γίνει με όλα αυτά , πότε θα μπορέσουν να χωρέσουν στα σχέδια μας?
Για το θέμα της έξυπνης εξειδίκευσης
Μαρία Νικολάρα:
Ξεκινώντας απ την στοχοθεσία του Επιχειρησιακού προγράμματος: “Μετασχηματισμός της οικονομίας σε μια ανταγωνιστική που θα βασίζεται στα έξυπνη αξιοποίηση των τοπικών παραγωγικών συστημάτων και ανάδειξή τους σε συστήματα νέας δυναμικής και προοπτικής .”
Θα μπορούμε να συμφωνήσουμε σε αυτό τον στόχο, με την προϋπόθεση, πραγματικά να μάθουμε “από λάθη του παρελθόντος” και να έχουμε στο μυαλό μας τους “περιορισμούς του παρόντος”.
Χρειάζεται δηλαδή , να αναζητήσουμε γιατί, ενώ για χρόνια συζητάμε για τα θέματα της καινοτομίας στην περιφέρεια στην ίδια κατεύθυνση με τους στόχους που τίθενται και έχουν ξοδευτεί αρκετοί πόροι, εν’ τούτοις βρισκόμαστε συνεχώς στην αρχή. Κι από την άλλη να το συνδυάσουμε με το σήμερα, όπου σε μεγάλο βαθμό, η παραγωγική βάση της περιφέρειας, εξ’ αιτίας της κρίσης έχει σε μεγάλο βαθμό αποσαθρωθεί.
Πόσες από τις επιχειρήσεις που υπήρχαν ή υπάρχουν στην περιφέρεια, θα μπορούσαν πραγματικά να ενσωματώσουν τους στόχους του προγράμματος και να εμφανίσουν αποτελέσματα συμβατά με αυτούς; Ουσιαστικά πολύ λίγες, διαχρονικά δεν ξεπερνούν περίπου τις 50, είναι διασκορπισμένες σε όλη την περιφέρεια και οι περισσότερες από αυτές πέρα από τα χρόνια διαρθρωτικά τους προβλήματα έχουν χτυπηθεί βαθιά από την κρίση.Αυτό το γεγονός δημιουργεί ένα βασικό πρόβλημα: Δεν υπήρχε και δεν υπάρχει, εκείνη η κρίσιμη μάζα πάνω στην οποία θα μπορούσαμε να επενδύσουμε προκειμένου να αναπτύξουμε αποτελεσματικές στρατηγικές καινοτομίες. Αυτό φαίνεται να είναι και το διαχρονικό πρόβλημα. Φυσικά μέσα από το σχέδιο, θα ενισχύσουμε κάποιες επιχειρήσεις, αλλά φτάνει αυτό, ή θα μας οδηγήσει σε καλύτερα για τους πολίτες του Β.Αιγαίου αποτελέσματα?
Μήπως όμως, η εμπειρία μας δείχνει, ότι απευθυνόμασταν τόσα χρόνια, σε λάθος κατεύθυνση; Δηλαδή, αντί να απευθυνόμαστε στις, μετρημένες στα δάκτυλα επιχειρήσεις, έπρεπε να απευθυνόμαστε στις τοπικές κοινωνίες στο σύνολο τους, στηρίζοντας και ενθαρρύνοντας τες να αναλάβουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες, με στόχο την δημιουργία αυτής της κρίσιμης μάζας;Ενα κλασικό παράδειγμα είναι οι γυναικείοι συνεταιρισμοί της Λέσβου που αν μελετήσει κάποιος την πορεία τους, θα δει ότι ενσωματώνουν, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτηριστικά “έξυπνης” εξειδίκευσης” καινοτομίας κλπ σε μαζικό επίπεδο.
Ένα βασικό πρόβλημα που σήμερα αντιμετωπίζουμε στην περιφέρεια, είναι αυτό της ανεργίας. Έχουμε ανάγκη δημιουργίας απασχόλησης, σε μαζικό επίπεδο. Πως αντιμετωπίζεται αυτό, μέσα από το στρατηγικό πλαίσιο για την έξυπνη εξειδίκευση; Δεν φαίνεται να είναι στην οπτική του σχεδίου. Στην καλύτερη περίπτωση υπονοείται σαν ένα επιθυμητό αποτέλεσμα ή σαν ένα αποτέλεσμα που θα έλθει τη στήριξη ενός αριθμού επιχειρήσεων που όμως ελάχιστα μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση της απασχόλησης σε επιθυμητά επίπεδα. Μήπως λοιπόν θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον ορισμό της έξυπνης εξειδίκευσης, όσον αφορά την περιφέρεια μας, αλλά και τους στόχους του σχεδίου δράσης.
Με βάση τα παραπάνω, κατά τη γνώμη μου, η όποια στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης της Περιφέρειας, θα πρέπει προφανώς να στηρίζεται και να αξιοποιεί τους κλάδους και τα προϊόντα που έχουμε πλεονέκτημα, αλλά να μην στοχεύει σε “τεχνικές λύσεις” ανάπτυξης της καινοτομίας , αυτών των κλάδων και προϊόντων περιοριστικά, αλλά σε λύσεις που θα κινητοποιούν, θα ενισχύουν και θα στηρίζουν το ανθρώπινο δυναμικό της περιφέρειας στην κατεύθυνση της αξιοποίησης των κλάδων και πλεονεκτημάτων μας.Κατά τη γνώμη μας “έξυπνη εξειδίκευση” και μια στρατηγική που θα την στηρίζει, στην περίπτωση της περιφέρειας Β. Αιγαίου είναι η κοινωνικοποίηση της καινοτομίας και (άρα της ανάπτυξης) που περνάει μέσα από την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων μας.Αυτή η κοινωνικοποίηση της καινοτομίας και της ανάπτυξης, δεν μπορεί να γίνει, αν δεν στηρίζεται, δεν πατάει και δεν ενισχύει, τις πραγματικές δυνατότητες που έχουν, όχι κυρίως οι κλάδοι και τα προϊόντα, αλλά οι φορείς της “κοινωνικοποιημένης καινοτομίας”, που είναι το ανθρώπινο δυναμικό και που σήμερα σε μεγάλο βαθμό απαξιώνεται από την ανεργία.
Είναι γνωστό, ότι η “καινοτομία” δεν αναφέρεται μόνο στα προϊόντα ή στον τρόπο παραγωγής τους, αλλά και στην μορφή οργάνωσης της παραγωγικής δραστηριότητας και στον τρόπο ανταλλαγής, διακίνησης και διάθεσης των προϊόντων, αλλά και στον τρόπο διάθεσης του τελικού αποτελέσματος. Προκείμενου λοιπόν να “κοινωνικοποιηθεί η καινοτομία” θα πρέπει να στηριχθεί η τοπική κοινωνία να αναπτύξει ΚΑΙ νέες μορφές οργάνωσης της παραγωγής των προϊόντων, (συλλογικές μορφές), αλλά και νέες μορφές ανταλλαγής, άρα και νέες αγορές.
Σε αυτή την κατεύθυνση, βλέπουμε την καινοτομία και την “έξυπνη εξειδίκευση” και σε αυτή την κατεύθυνση θεωρούμε ότι θα πρέπει να επιδιώξουμε να αναπτυχθεί ο διάλογος με την τοπική κοινωνία.
Το σχέδιο απαντά στις παραπάνω ανάγκες;
διαβάζοντας τους πίνακες με τους προϋπολογισμούς και τις συγκεκριμένες δράσεις που σε αυτό περιγράφονται, διαπιστώνουμε, σύμφωνα με όσα παραπάνω αναπτύξαμε, ότι υπάρχουν τμήματα που πρέπει να ενισχυθούν
Στην κατεύθυνση αυτή, χρειαζόμαστε μηχανισμούς υποστήριξης. Και σαφώς πρέπει να συζητήσουμε για τον χαρακτήρα αυτών των μηχανισμών, και πως θα είναι σταθεροί και με διάρκεια στο χρόνο και στην διάθεση της τοπικής κοινωνίας. Απαιτείται να δημιουργηθούν δηλαδή “υποστηρικτικές δομές”. Παρότι μέσα απ το σχέδιο ένα σημαντικό τμήμα του προϋπολογισμού πηγαίνει στους μηχανισμούς, ωστόσο υποστηρικτικές δομές με τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν φαίνεται να επιδιώκονται μέσα απ το σχέδιο, δεδομένου ότι 500.000 για όλη τη διάρκεια του σχεδίου δεν μπορούν να επαρκούν παρά μόνο για ένα γραφείο και όχι για μια καλά οργανωμένη δομή.
Στην παραπάνω λογική, βλέπουμε επίσης τις δράσεις συνεχούς ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης της τοπικής κοινωνίας και ειδικότερα των ανέργων, των αγροτών, των γυναικών κλπ.αλλά και τις συγκεκριμένες δράσεις στήριξης της ανάπτυξης συλλογικών ή και ατομικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων κάθε μορφής, από τον κόσμο που σήμερα είναι εκτός αγοράς εργασίας, δράσεις στήριξης της διασύνδεσης αυτών των ξεχωριστών δραστηριοτήτων μεταξύ τους, ενίσχυσης της διατομεακής σε τοπικό επίπεδο αλλά και διανησιωτικής συνεργασίας. Θα θέλαμε όμως αυτές οι δράσεις να αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού του σχεδίου.
Θα θέλαμε να δούμε δράσεις που θα στηρίζουν την ανάπτυξη όσο το δυνατό πιο ολοκληρωμένων παραγωγικών συμπλεγμάτων στον αγροτοδιατροφικό τομέα, στο τουρισμό και τον πολιτισμό, αλλά ακόμα και στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έχουν τα νησιά μας και μια συγκεκριμένη δέσμευση στην κατεύθυνση της ενίσχυσης των μεταξύ τους σχέσεων,
