Table of Contents
Τριάντα δύο χρόνια κλείνουν την Δευτέρα 9 Ιανουαρίου από τη δολοφονία του καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα από μέλος της ΟΝΝΕΔ, στην Πάτρα, κατά τη διάρκεια των μεγάλων μαθητικών καταλήψεων του 1991.
O γιος του, Διονύσης Τεμπονέρας, έκανε μια ιδιαίτερα συγκινητική ανάρτηση με αφορμή την έπετειο θανάτου του πατέρα του.
«Τριάντα δύο χρόνια μετά, ο πόλεμος, ο φασισμός, το παρακράτος, η φτώχεια και η εξαθλίωση, μας έχουν και πάλι περικυκλώσει», σημειώνει ο Διονύσης Τεμπονέρας στην ανάρτησή του και συνεχίζει: «Έχουμε ανάγκη, να θυμηθούμε και πάλι την θυσία σου.
Έχουμε ανάγκη, να θυμηθούμε την μεγάλη σου έφοδο, στη δικαιοσύνη και στη ζωή.
Τίποτα δεν τελείωσε, μέχρι να γράψουμε με την κιμωλία σου, το δικό μας αποτέλεσμα».
Ενώ καταλήγοντας κάλεσε στη συγκέντρωση που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα στην Πάτρα, στη μνήμη του Νίκου Τεμπονέρα: «Στην Πάτρα, στα σχολεία Νίκου Τεμπονέρα, στον τόπο της δολοφονίας από το παρακράτος της Δεξιάς, την Δεύτερα στις 18.30, θα είμαστε πάλι εκεί».
Ο Νίκος Τεμπονέρας, έπεσε νεκρός 32 χρόνια πριν, στο σχολικό συγκρότημα του 3ου και 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας, μετά από επίθεση τραμπούκων της ΟΝΝΕΔ με επικεφαλής το στέλεχός της Γ. Καλαμπόκα, κι ενώ είχαν φουντώσει οι μαθητικές κινητοποιήσεις και καταλήψεις.
Φωτογραφία από Μηχανή του Χρόνου
Ήταν και πάλι τέτοιες μέρες, τέλος διακοπών Χριστουγέννων, πριν από 32 χρόνια. Στα σχολεία όμως δεν επικρατούσε ησυχία, η κοινωνία έβραζε υπόκωφα. Είχαν προηγηθεί οι καταλήψεις των «προβληματικών» εργοστασίων.
Στην Πάτρα, η Πειραϊκή-Πατραϊκή είχε γίνει από την άνοιξη του 1990 ένα ιδιότυπο κέντρο αντίστασης και αγώνα ενάντια στην κυβερνητική πολιτική. Και όταν ο πολύμηνος αγώνας των εργατών και των υπαλλήλων έφτασε σε καμπή, σαν φυσική συνέχεια τη σκυτάλη πήραν οι μαθητές και οι φοιτητές.
Το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου
Το μαθητικό και φοιτητικό κίνημα ήταν στις επάλξεις και αιτία ήταν το επαίσχυντο νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου που έγινε γνωστό ως το “πολυνομοσχέδιο της ποδιάς” που μετέφερε την εκπαιδευτική Ελλάδα δεκαετίες πίσω. Υπήρχαν, διατάξεις που περιόριζαν την έννοια της δωρεάν παιδείας, επιχειρούσαν να ρυθμίσουν τη ζωή των μαθητών εκτός σχολείου, ενώ προβλεπόταν ακόμα και η έπαρση της σημαίας (όπως στα στρατόπεδα).
Το νομοσχέδιο όμως δεν άφηνε αλώβητη ούτε την τριτοβάθμια, καθώς ερχόταν να φέρει κατάργηση της παροχής δωρεάν πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και περικοπές κοινωνικών παροχών, όπως στη δωρεάν σίτιση και στέγαση.
Μαθητές και φοιτητές απάντησαν με καταλήψεις διαρκείας, ενώ την αλληλεγγύη στον αγώνα των μαθητών εξέφρασαν οι ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών ΔΟΕ-ΟΛΜΕ-ΟΙΕΛΕ.
Ο Κοντογιαννόπουλος απειλεί ότι θα μείνουν στην ίδια τάξη τα 2/3 των μαθητών που συμμετέχουν στις καταλήψεις, αλλά αυτοί δεν πτοούνται, αντίθετα συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις.
Το 70% των σχολείων βρισκόταν υπό κατάληψη, ενώ καθημερινό φαινόμενο ήταν οι διαδηλώσεις στις μεγάλες πόλεις της χώρας.
Ο Νίκος Τεμπονέρας (1954 – Πάτρα, 8 Ιανουαρίου 1991) ήταν καθηγητής μαθηματικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενταγμένος στην αριστερά και στέλεχος του Εργατικού Αντιιμπεριαλιστικού Μετώπου (ΕΑΜ). Το όνομά του έγινε γνωστό στο πανελλήνιο, όταν δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια των μαθητικών κινητοποιήσεων της περιόδου 1990-91.
Πως έγινε η δολοφονική επίθεση
Η κατάσταση ήταν έκρυθμη και πολιτικά οξυμένη, με την κυβέρνηση να δέχεται τα πυρά σύσσωμης της αντιπολίτευσης.
Αγανακτισμένοι γονείς και κάποια δυναμικά στελέχη της νεολαίας της Νέας Δημοκρατίας ζητούσαν τον τερματισμό των καταλήψεων, έστω και δια της βίας. Γύρω στις 10:30 μ.μ. της 8ης Ιανουαρίου 1991, μέλη της ΟΝΝΕΔ προσπάθησαν να ανακαταλάβουν το 3ο Γυμνάσιο – Λύκειο Πάτρας.
Ο καθηγητής μαθηματικών Νίκος Τεμπονέρας, που μαζί με άλλους συναδέλφους του, ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις των μαθητών για βοήθεια, βρίσκεται μπροστά στην πόρτα. Ο σιδηρολοστός του Καλαμπόκα υψώνεται και χτυπά ανελέητα. Παρά το γεγονός ότι ο Τεμπονέρας καταρρέει, σε δευτερόλεπτα έρχεται και άλλο χτύπημα από τον ίδιο δράστη όπως βεβαιώνουν οι αυτόπτες μάρτυρες. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, ο Νίκος Τεμπονέρας δεν υπάρχει στη ζωή. Ο εγκέφαλός του έχει σχεδόν κονιορτοποιηθεί στο μέρος που δέχθηκε το χτύπημα.
Οι δράστες έφυγαν ανενόχλητοι, αφού η αστυνομία εμφανίστηκε κατόπιν εορτής.
Ο Νίκος Τεμπονέρας ήταν ο πρώτος νεκρός στη διάρκεια των μαθητικών κινητοποιήσεων ενάντια στο νομοσχέδιο του τότε Υπουργού Παιδείας Βασίλη Κοντογιαννόπουλου· ακολούθησαν τέσσερα θύματα στην Αθήνα από πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο κατάστημα Κ. Μαρούσης στη διάρκεια διαδήλωσης.
Πολιτικές εξελίξεις μετά τη δολοφονία Τεμπονέρα
Την επομένη, ο Υπουργός Παιδείας Βασίλης Κοντογιαννόπουλος υπέβαλε την παραίτησή του και θεωρήθηκε από τον Τύπο ως το εξιλαστήριο θύμα της κυβέρνησης για την εκτόνωση της κρίσης, όπως αναφέρει το sansimera.
Νωρίτερα, είχε κατηγορηθεί από τον Ανδρέα Παπανδρέου ως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας Τεμπονέρα.
Τα επόμενο χρόνια, όταν η υπόθεση είχε καταλαγιάσει, ο Βασίλης Κοντογιαννόπουλος προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ και αναδείχθηκε στέλεχος των κυβερνήσεων Σημίτη.
To 1991, στη θέση του στο Υπουργείο Παιδείας τοποθετήθηκε ο Γιώργος Σουφλιάς, ο οποίος ανακοίνωσε την απόσυρση όλων των επίμαχων νομοθετημάτων και την έναρξη διαλόγου για την παιδεία «από μηδενική βάση».
Στο αστυνομικό μέρος της υπόθεσης, ως δράστες της δολοφονίας Τεμπονέρα κατηγορήθηκαν ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικός σύμβουλος Ιωάννης Καλαμπόκας, και το μέλος της τοπικής ΟΝΝΕΔ Αλέκος Μαραγκός. Συνελήφθησαν και οι δύο και προφυλακίστηκαν.
Η δολοφονία του Τεμπονέρα, η οποία συνέβη σε μία περίοδο οξείας πολιτικής αντιπαράθεσης, ξεσήκωσε κύμα διαδηλώσεων και διαμαρτυριών σε όλη την Ελλάδα. Την επαύριο της δολοφονίας του, ο υπουργός Παιδείας Κοντογιαννόπουλος παραιτήθηκε και η πρόταση νόμου για τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία αποσύρθηκε.
Ο Καλαμπόκας δικάστηκε στο Βόλο έχοντας ως συνηγόρους υπεράσπισής του τρία κορυφαία ονόματα του τότε νομικού κόσμου, όλους προερχόμενους πολιτικά από το χώρο της ΝΔ. και συγκεκριμένα τους Απόστολο Ανδρεουλάκο, Κώστα Κωνσταντινίδη (καθηγητής Ποινικού Δικαίου), γνωστός από τη δίκη για το Σκάνδαλο Κοσκωτά όπου συμμετείχε ως δημόσιος κατήγορος) και Επαμεινώνδα Ζαφειρόπουλο (πρώην πρόεδρος του ΔΣΑ). Καταδικάστηκε πρωτόδικα για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως σε ισόβια κάθειρξη (απόφαση 22-24/93 ΜΟΔ Βόλου) ενώ αργότερα η ποινή του μειώθηκε σε 17 χρόνια και 3 μήνες (απόφαση 59/94 ΜΟΕ Λάρισας)[3] και, τελικώς, ύστερα από αναίρεση της απόφασης από τον Άρειο Πάγο, σε 16 χρόνια και 9 μήνες. Αποφυλακίστηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1998, έχοντας εκτίσει τα 2/5 της ποινής που του επιβλήθηκε[4].
Το τότε Σχολικό Συγκρότημα 3ου & 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας και νυν 3ο Γυμνάσιο Πάτρας τόπος δολοφονίας του Τεμπονέρα καθώς και τα 2ο λύκειο Ιλίου και 3ο γυμνάσιο Ιλίου, σήμερα φέρουν το όνομά του. Επίσης το όνομά του δόθηκε σε μια σήραγγα της Ολυμπίας Οδού κοντά στην Πάτρα, ενώ το Αμφιθέατρο του 1ου Λυκείου Ταύρου Αττικής ονομάζεται “Νίκος Τεμπονέρας”.
