21

Ο Νίκος Τεμπονέρας (1953 – 1991) ήταν καθηγητής μαθηματικών σε Λύκειο της Πάτρας και στέλεχος του Εργατικού Αντιμπεριαλιστικού Μετώπου (ΕΑΜ). Το όνομά του έγινε γνωστό, όταν δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια των μαθητικών κινητοποιήσεων της περιόδου 1990 – 1991.

Ο Νίκος Τεμπονέρας, αποτελεί το παράδειγμα του δασκάλου που στέκεται δίπλα στους μαθητές του, αυτού που αφυπνίζει τις συνειδήσεις τους.

H δολοφονία του, 30 χρόνια πριν, από μέλη της ΟΝΝΕΔ, κι ενώ είχαν φουντώσει οι μαθητικές κινητοποιήσεις και καταλήψεις, συγκλόνισε το πανελλήνιο.

Ο Τεμπονέρας πίστευε σε ένα δημοκρατικό σχολείο. Στήριζε με όλο του το είναι τον μαθητικό αγώνα, γιατί τον θεωρούσε δίκαιο. Είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου έφερνε το ελληνικό σχολείο πίσω στη δεκαετία του 50. Και αυτή του τη στάση την πλήρωσε με τη ζωή του. Β

Οι καταλήψεις και το νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου

Ήταν τέλη του 1990 αρχές του 1991, με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας, πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και Υπουργό Παιδείας το Βασίλη Κοντογιαννόπουλο.

Το μαθητικό και φοιτητικό κίνημα ήταν στις επάλξεις και αιτία ήταν το επαίσχυντο νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου που έγινε γνωστό ως το “πολυνομοσχέδιο της ποδιάς” που μετέφερε την εκπαιδευτική Ελλάδα δεκαετίες πίσω. Υπήρχαν, διατάξεις που περιόριζαν την έννοια της δωρεάν παιδείας, επιχειρούσαν να ρυθμίσουν τη ζωή των μαθητών εκτός σχολείου, ενώ προβλεπόταν ακόμα και η έπαρση της σημαίας (όπως στα στρατόπεδα).

Το νομοσχέδιο όμως δεν άφηνε αλώβητη ούτε την τριτοβάθμια, καθώς ερχόταν να φέρει κατάργηση της παροχής δωρεάν πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και περικοπές κοινωνικών παροχών, όπως στη δωρεάν σίτιση και στέγαση.

Μαθητές και φοιτητές απάντησαν με καταλήψεις διαρκείας, ενώ την αλληλεγγύη στον αγώνα των μαθητών εξέφρασαν οι ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών ΔΟΕ-ΟΛΜΕ-ΟΙΕΛΕ.

Ο Κοντογιαννόπουλος απειλεί ότι θα μείνουν στην ίδια τάξη τα 2/3 των μαθητών που συμμετέχουν στις καταλήψεις, αλλά αυτοί δεν πτοούνται, αντίθετα συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις.

Το 70% των σχολείων βρισκόταν υπό κατάληψη, ενώ καθημερινό φαινόμενο ήταν οι διαδηλώσεις στις μεγάλες πόλεις της χώρας.

Το χρονικό της δολοφονίας

Ο Τεμπονέρας πίστευε σε ένα δημοκρατικό σχολείο. Στήριζε με όλο του το είναι τον μαθητικό αγώνα, γιατί τον θεωρούσε δίκαιο. Είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου έφερνε το ελληνικό σχολείο πίσω στη δεκαετία του 50. Και αυτή του τη στάση την πλήρωσε με τη ζωή του.

Η κατάσταση ήταν έκρυθμη και πολιτικά οξυμένη, με την κυβέρνηση να δέχεται τα πυρά σύσσωμης της αντιπολίτευσης.

Αγανακτισμένοι γονείς και κάποια δυναμικά στελέχη της νεολαίας της Νέας Δημοκρατίας ζητούσαν τον τερματισμό των καταλήψεων, έστω και δια της βίας. Γύρω στις 10:30 μ.μ. της 8ης Ιανουαρίου 1991, μέλη της ΟΝΝΕΔ προσπάθησαν να ανακαταλάβουν το 3ο Γυμνάσιο – Λύκειο Πάτρας.

Ο καθηγητής μαθηματικών  Νίκος Τεμπονέρας, που μαζί με άλλους συναδέλφους του, ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις των μαθητών για βοήθεια, βρίσκεται μπροστά στην πόρτα. Ο σιδηρολοστός του Καλαμπόκα υψώνεται και χτυπά ανελέητα. Παρά το γεγονός ότι ο Τεμπονέρας καταρρέει, σε δευτερόλεπτα έρχεται και άλλο χτύπημα από τον ίδιο δράστη όπως βεβαιώνουν οι αυτόπτες μάρτυρες. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, ο Νίκος Τεμπονέρας δεν υπάρχει στη ζωή. Ο εγκέφαλός του έχει σχεδόν κονιορτοποιηθεί στο μέρος που δέχθηκε το χτύπημα.

Οι δράστες έφυγαν ανενόχλητοι, αφού η αστυνομία εμφανίστηκε κατόπιν εορτής.

Η παραίτηση Κοντογιαννόπουλου

Την επομένη, ο Υπουργός Παιδείας Βασίλης Κοντογιαννόπουλος υπέβαλε την παραίτησή του και θεωρήθηκε από τον Τύπο ως το εξιλαστήριο θύμα της κυβέρνησης για την εκτόνωση της κρίσης, όπως αναφέρει το sansimera.

Νωρίτερα, είχε κατηγορηθεί από τον Ανδρέα Παπανδρέου ως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας Τεμπονέρα.

Τα επόμενο χρόνια, όταν η υπόθεση είχε καταλαγιάσει, ο Βασίλης Κοντογιαννόπουλος προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ και αναδείχθηκε στέλεχος των κυβερνήσεων Σημίτη.

To 1991, στη θέση του στο Υπουργείο Παιδείας τοποθετήθηκε ο Γιώργος Σουφλιάς, ο οποίος ανακοίνωσε την απόσυρση όλων των επίμαχων νομοθετημάτων και την έναρξη διαλόγου για την παιδεία «από μηδενική βάση».

Στο αστυνομικό μέρος της υπόθεσης, ως δράστες της δολοφονίας Τεμπονέρα κατηγορήθηκαν ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικός σύμβουλος Ιωάννης Καλαμπόκας, και το μέλος της τοπικής ΟΝΝΕΔ Αλέκος Μαραγκός. Συνελήφθησαν και οι δύο και προφυλακίστηκαν.

Η φωτιά στο Κάπα Μαρούσης

Η κηδεία του Νίκου Τεμπονέρα γίνεται ποτάμι λαϊκής οργής που κατεβαίνει στους δρόμους της Πάτρας, αλλά και σε κάθε γωνιά της χώρας. “Ένας στο χώμα, χιλιάδες στον αγώνα”, “Τεμπονέρα ζεις”, ήταν τα συνθήματα που κυριαρχούσαν.

Στις 10 Ιανουαρίου 1991 πραγματοποιήθηκε μεγάλο συλλαλητήριο στην Αθήνα, στο οποίο πήραν μέρος γύρω στα 100.000 άτομα. Ήταν επεισοδιακό και είχε τραγική κατάληξη. Από τις συγκρούσεις ΜΑΤ και διαδηλωτών έπιασε φωτιά το πολυκατάστημα «Κάπα-Μαρούσης» στην Πανεπιστημίου, με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο τέσσερις άνθρωποι.

Την πυρκαγιά προκάλεσε ένα καπνογόνο που ρίχτηκε από τους αστυνομικούς. Τις επόμενες μέρες η κατάσταση άρχισε να ομαλοποιείται και από την πυροσβεστική πολιτική Σουφλιά. Οι μαθητές ξαναγύρισαν στα μαθήματά τους στις 13 Ιανουαρίου.

Η δίκη

Στο δικαστικό μέρος της υπόθεσης Τεμπονέρα, ο Αλέκος Μαραγκός απαλλάχθηκε με βούλευμα για τη δολοφονία του καθηγητή και στο εδώλιο κάθισε ως βασικός αυτουργός ο Ιωάννης Καλαμπόκας. Η δίκη του διάρκεσε σχεδόν ένα χρόνο (22 Ιουνίου 1992 – 9 Μαρτίου 1993) και έγινε στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Βόλου. Πρωτοδίκως καταδικάσθηκε σε ισόβια για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, χωρίς να του αναγνωρισθεί κανένα ελαφρυντικό.

Λίγους μήνες αργότερα έγινε η δίκη του σε δεύτερο βαθμό (7 Δεκεμβρίου 1993 – 19 Απριλίου 1994) ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Λάρισας. Οι δικαστές του αναγνώρισαν ελαφρυντικά και τον καταδίκασαν σε κάθειρξη 17 ετών και τριών μηνών. Το 1996 άσκησε αναίρεση, προκειμένου να του αναγνωρισθεί το ελαφρυντικό του «βρασμού ψυχικής ορμής», αλλά το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Λάρισας (1 Οκτωβρίου 1996 – 17 Οκτωβρίου 1996) δεν του αναγνώρισε και διατήρησε την ποινή 17 ετών και τριών μηνών, η οποία αργότερα μειώθηκε κατόπιν νέας επιμέτρησης στα 16 χρόνια και 9 μήνες. Στις 2 Φεβρουαρίου 1998 αφέθηκε ελεύθερος, αφού εξέτισε τα 3/5 της ποινής του. Μέχρι σήμερα ισχυρίζεται ότι είναι αθώος και δράστης της δολοφονίας Τεμπονέρα ο συναγωνιστής του στην ΟΝΝΕΔ, Αλέκος Μαραγκός.

Το 3ο Λύκειο Πάτρας, τόπος του φονικού, φέρει το όνομα του Νίκου Τεμπονέρα.

in.gr

Ο Ν. Τεμπονέρας είναι ανεξίτηλο σύμβολο κοινωνικών αγώνων

Συμπληρώνονται 30 χρόνια από τη δολοφονία στην Πάτρα του αγωνιστή εκπαιδευτικού Νίκου Τεμπονέρα από τους τραμπούκους της ΟΝΝΕΔ, καθώς υπερασπιζόταν τους μαθητές του και τις καταλήψεις τους ενάντια στο αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου της τότε κυβέρνησης του Κων. Μητσοτάκη. Μιας κυβέρνησης που είχε εξαπολύσει εναντίον των μαθητών εκτός από την κρατική καταστολή και τις ομάδες «αντικατάληψης» των τραμπούκων της ΝΔ-ΟΝΝΕΔ.

Ο Ν. Τεμπονέρας, κομμουνιστής και μέλος του Εργατικού Αντιιμπεριαλιστικού Μετώπου-ΕΑΜ έγινε σύμβολο αγώνα, παράδειγμα ζωής και σύνθημα ελπίδας για τις μαχόμενες δυνάμεις της νεολαίας και του λαού. Συνδέθηκε ανεξίτηλα με τους δημοκρατικούς αγώνες, την πάλη για ένα δημόσιο σχολείο για τις ανάγκες της νεολαίας και της κοινωνίας και με τις νικηφόρες καταλήψεις του 1990-91 που οδήγησαν στα αζήτητα το αντιδραστικό νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου.

Η τιμή, η υπεράσπιση της μνήμης και της αγωνιστικής στάσης ζωής του Ν. Τεμπονέρα δεν είναι υπόθεση ξεκομμένη από το σήμερα. Είναι πολιτική ανάγκη και καθήκον για όποιον χτυπά η αντιλαϊκή πολιτική και ο αυταρχισμός της ΝΔ. Ειδικά σήμερα που η λεγόμενη «τηλεκπαίδευση», τα απανωτά αντιεκπαιδευτικά νομοσχέδια και η παντελής έλλειψη μέτρων προστασίας από την πανδημία υπονομεύουν, όπως και τότε, τα μορφωτικά δικαιώματα και το μέλλον της νέας γενιάς, αλλά και τη δημόσια υγεία.

Η μορφή του Ν. Τεμπονέρα θα είναι πάντα πηγή δύναμης και έμπνευσης για όποιον αγωνίζεται. Για αυτό οι δολοφόνοι έκατσαν στο σκαμνί μόνο μετά από πολιτική μάχη του λαϊκου κινήματος, με την τότε κυβέρνηση και τη ΝΔ να στήνουν σκευωρία συγκάλυψης πρώτα και μετά απαλλαγής για τον δολοφόνο Γιάννη Καλαμπόκα που ήταν πρόεδρος ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικός σύμβουλος Πάτρας και τη συμμορία των οννεδιτών Μαραγκού, Σπίνου κ.α. Γι’ αυτό οι δικηγόροι υπεράσπισης των δολοφόνων ήταν βουλευτές και στελέχη της ΝΔ, αλλά και ο μετέπειτα βουλευτής της εγκληματικής Χρυσής Αυγής Μ. Αρβανίτης.

Τιμάμε αγωνιστικά τον Ν. Τεμπονέρα με τους αγώνες για την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής ΝΔ και ΕΕ που ρίχνουν στη πλάτες του λαού τα βάρη από τη διπλή υγειονομική και κοινωνική κρίση, αλλά και με την πάλη για ένα καλύτερο μέλλον ενάντια στο φασισμό, το ρατσισμό, τον πόλεμο και τον ιμπεραλιασμό.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στηρίζει τη συγκέντρωση τιμής στο Ν. Τεμπονέρα που καλούν οι μαζικοί φορείς στην Πάτρα ενάντια σε κυβέρνηση-ΕΕ- κεφάλαιο το Σάββατο  9 Γενάρη, 6.00 μ.μ, στο σχολικό συγκρότημα «Τεμπονέρα» (Βουδ) με όλα με μέσα ατομικής προστασίας.

 

Ανακοίνωση των Οργανώσεων Πάτρας του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση και της νεολαίας Κομμουνιστική Απελευθέρωση
Συμπληρώνονται φέτος 30 χρόνια από τη δολοφονία του αγωνιστή καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα από τον Γιάννη Καλαμπόκα, προέδρο της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και στέλεχος της ΝΔ, υπερασπιζόμενος με τη ζωή του τους μαθητές του που αγωνίζονταν ενάντια στο αντιλαϊκό αντιεκπαιδευτικό πολυνομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου-κυβέρνησης ΝΔ. Δεν τους άφησε ανυπεράσπιστους στους τραμπούκους της ΝΔ, τους Ρέιντζερς και Κένταυρους, που με ωμή δολοφονική βία θέλησαν να επιβάλλουν το σπάσιμο των μαθητικών καταλήψεων και την αναστολή των μεγάλων κινητοποιήσεων της νεολαίας.

Το μαθητικό και φοιτητικό κίνημα των καταλήψεων του 1990-91 κατάφερε να συγκρουστεί νικηφόρα με την κυβέρνηση της ΝΔ, οδηγώντας την στην απόσυρση του αντιδραστικού νομοσχεδίου και στην απομάκρυνση του Κοντογιαννόπουλου από το υπουργείο. Το διαρκές στοίχημα όλων των κυβερνήσεων από τότε είναι να υλοποιήσουν την στρατηγική του αποτυχημένου νομοσχεδίου Κοντογιαννόπουλου. Μιας στρατηγικής που φέρει τη σφραγίδα της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, αλλά και των επιταγών του ΣΕΒ για μια παιδεία των ιδιωτικοποιήσεων, της εντατικοποίησης και του αυταρχισμού, των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, με τη διδασκαλία υποταγμένη στις ανάγκες του επιχειρηματικού κέρδους και της άρχουσας τάξης.

Πιστή στις παραπάνω απαιτήσεις της αστική τάξης και της ΕΕ, η κυβέρνηση της ΝΔ, επιδιώκει εν μέσω πανδημίας να πάρει ρεβάνς, με σαρωτική επίθεση στις ανάγκες και τα δικαιώματα των εργαζομένων και της νεολαίας. Χωρίς καμία ντροπή, φέρνει τρομακτικές αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με τη θεσμοθέτηση πανεπιστημιακής αστυνομίας, μείωση των εισακτέων, ισοτίμηση των πτυχίων των δημόσιων πανεπιστημίων με τα αντίστοιχα των κολλεγίων, κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Αποτελεί τουλάχιστον πρόκληση για ολόκληρο τον λαό που αντιμετωπίζει το βαρύ τίμημα της εγκληματικής διαχείρισης της πανδημίας από την κυβέρνηση, αντί να ενισχύσουν το ΕΣΥ, αντί να πάρουν μέτρα ανακούφισης των πιο φτωχών ανθρώπων που χτυπιούνται ήδη από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης να προωθούν πολιτικές που θα φορτώσουν νέα βάρη τους φοιτητές και τις οικογένειές τους, υποβαθμίζοντας παράλληλα την δημόσια και δωρεάν παιδεία.

Ο Ν. Τεμπονέρας δεν είναι απλά ορόσημο περηφάνιας για το μαχόμενο λαϊκό κίνημα, για κάθε ελεύθερο και αγωνιζόμενο άνθρωπο. Είναι δύναμη έμπνευσης στους αγώνες του σήμερα, ενάντια στη κυβέρνηση και την αντιεκπαιδευτική της πολιτική, ενάντια στην αστυνομοκρατία και την καταστολή. Όπως τότε έτσι και σήμερα θα γυρίσει μπούμερανγκ στην κυβέρνηση η προσπάθεια να τρομοκρατήσει το εργατικό και λαϊκό κίνημα με την επίδειξη αστυνομικής ισχύος και την ποινικοποίησης των αγώνων.

Δεν ξεχνάμε! Συνεχίζουμε στο δρόμο του Ν. Τεμπονέρα, που ζει στους καθημερινούς αγώνες που συνεχίζουν τη δική του πάλη για Δουλειά, Ειρήνη, Παιδεία, Ελευθερία.

Για ένα μαχητικό εργατικό, νεολαιίστικο και λαϊκό κίνημα που θα ανατρέψει την βάρβαρη αντιλαϊκή πολιτική κυβέρνησης-ΕΕ-Κεφαλαίου που γεννά πανδημίες και κρίσεις.

Για μια παιδεία, αλλά και μια κοινωνία αντάξια των αναγκών και των δικαιωμάτων του λαού και της νεολαίας, χωρίς πολέμους, φτώχεια, αυταρχισμό και εκμετάλλευση. Για την κομμουνιστική απελευθέρωση!

ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΜΟΡΦΩΣΗ, ΔΟΥΛΕΙΑ, ΥΓΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ

Καλούμε στη συγκέντρωση μνήμης στο Ν. Τεμπονέρα και αγώνα που διοργανώνουν σωματεία και φοιτητικοί σύλλογοι στη Πάτρα το Σάββατο 9/01 στις 6:00 μ.μ, με τήρηση μέτρων ατομικής προστασίας.

• ΝΑΡ για την κομμουνιστική απελευθέρωση
• νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση

Οργανώσεις Πάτρας

Γενάρης 2021